1)	dengenen,
	Dat is, den rechtsgeleerden en wetgevers.
2)	inzetten,
	Of, ordineren, voorschrijven.
3)	en den schrijvers,
	Die de wetten maken en voorschrijven zijn de regeerders des lands, over wie hier het wee uitgesproken wordt.
4)	moeite
	Of, arbeid, dat is zulke wetten of ordinantiën, die den onderzaten moeite en zwarigheid aanbrengen.
5)	Om de armen
	Dat is, opdat zij de arme lieden verhinderen dat hunne zaak [hoe rechtvaardig die ook zij] in het gericht gehoord, aangenomen of bevorderd worde.
6)	opdat de weduwen
	Plat tegen de wet Gods; Exod. 22:22.
7)	ten dage
	Dat is, als Ik u tot mijnen toorn kom bezoeken. Hier spreekt de Heere de onrechtvaardige wetgevers en regenten aan.
8)	der verwoesting,
	Te weten der verwoesting uws lands. Zie 2 Kon. 18:13.
9)	van verre komen zal?
	Te weten van den koning van Assyrië. Zie boven Jes. 9:10,11.
10)	Tot wien
	Alsof hij zeide: Daar zullen geen mensen in de wereld zijn, die u zullen kunnen helpen.
11)	uw heerlijkheid
	Dat is, uwen rijkdom, uwe staten en ambten, die u groot en aanzienlijk maken voor de wereld, waar wilt gij die brengen, dat zij de uwe blijven en u niet afgenomen worden?
12)	niet zou buigen
	Anders: zonder mij zullen zij zich buigen, enz. ontbloot zijnde van mijne hulp. Hier spreekt God nog steeds de onrechtvaardige rechters aan. Anders: zonder dien, of behalve dien, die zich lager dan de gevangene zal buigen, zullende ook onder de verslagenen vallen; dat is, zij zullen niet alleen gevankelijk weggevoerd worden, maar behalve die, zullen er ook enigen doodgeslagen worden.
13)	den Assyrier,
	Hebreeuws, Assur; welk woord somtijds de nakomelingen van Assur betekent, somtijds het land van Assyrië; hier betekent het den koning van Assyrië met zijn leger.
14)	roede
	Dat is, die Ik in mijnen toorn wil gebruiken als ene roede om mijn volk te kastijden. Zie Job 9:34.
15)	en Mijn grimmigheid
	Alsof God zeide: Ofschoon Ik in mijnen toorn aan de Assyriërs de macht geef om mijn volk te slaan; zo zal Ik hen evenwel ook straffen.
16)	stok in hun hand!
	Anders: O Assur, de roede mijns toorns en in wiens hand mijne grimmigheid een stok is.
17)	hem zenden
	Te weten den koning van Assyrië met zijn heirleger.
18)	tegen een huichelachtig volk,
	Te weten tegen de tien stammen van Israël en tegen het volk van Juda, die zich wel voor mijn volk uitgeven en den uiterlijken godsdienst enigermate oefenen, maar inderdaad zijn zij huichelaars en spotters. Zie de aantekening Job 8:13.
19)	Ik zal hem bevel
	Dat is, Ik zal hem door een heimelijke inwendige beweging [volgens mijn rechtvaardig oordeel] alzo besturen en regeren. Zie de aantekening 2 Sam. 16:10.
20)	tegen het volk
	Dat is, tegen het volk, over hetwelk Ik zeer vergramd en verbolgen ben; of over hetwelk Ik mijne verbolgenheid zal uitstorten.
21)	den roof rove,
	Of een buit buite en een roof rove.
22)	het ter vertreding,
	Te weten het huichelachtige volk.
23)	zo niet meent,
	Hebreeuws, zich zo niet inbeeldt; te weten, dat Ik hem zend om een huichelachtig volk te straffen; hij heeft veeleer een ander oogmerk in dezen krijg, dien hij den Joden aandoet, dan Ik heb; maar Ik zal het alles regeren naar mijn heiligen wil en heimelijken raad.
24)	maar hij zal
	Hebreeuws, maar verdelgen is in zijn hart.
25)	Zijn niet
	Alsof hij zeide: Ben ik niet die grootmachtige heerser, wien zelfs de koningen onderworpen zijn en ten dienste staan moeten? Zodat ik ben een koning der koningen. Zie dergelijk pochen 2 Kon. 18:24,33, enz., en 2 Kon. 19:10, enz.
26)	Is niet
	Alsof hij zeide: Hebben niet ik en mijn vader Salmanasser en andere mijner voorzaten, al deze machtige steden, zowel de ene als de andere, onder onze heerschappij en gebied gebracht? Zie 2 Kon. 18:34.
27)	Kalno
	Anders, Kalne, Gen. 10:10, en Amos 6:2. Enigen menen dat dit Seleucië is.
28)	Karchemis?
	Een stad, gelegen aan de rivier Eufraat, 2 Kron. 35:20; Jer. 46:2.
29)	Hamath
	Zie Gen. 10:18.
30)	Arfad?
	Zie 2 Kon. 18:34.
31)	gevonden
	Dat is, overweldigd, verkregen, gelijk Job 31. Zie aldaar de aantekening Job 31:25.
32)	der afgoden,
	Dat is, dergenen die de afgoden eren. Zie van het Hebreeuwse woord Elim Lev. 19:4.
33)	ofschoon
	Of, en nochtans, of daar toch.
34)	beter
	Dat is, voortreffelijker.
35)	zijn,
	Of, waren.
36)	[die] van Jeruzalem
	Te weten, afgoden. Zie Jes. 10:11.
37)	niet kunnen
	Alsof hij zeide: Ja ik zal het aan Jeruzalem nog veel lichter en beter kunnen doen.
38)	hare afgoden?
	Zie 1 Sam. 31:9. De koning van Assyrië spreekt hier op zijn heidens, alsof hij te Jeruzalem met den godsdienst zulk ene gelegenheid gehad had als met der heidenen afgoden.
39)	Want het zal
	Dit past op het wee, Jes. 10:5 over de Assyriërs gesproken. Want van Jes. 10:6 tot Jes. 10:12 heeft de profeet verhaald de trotse woorden des konings van Assyrië en zijn inval in der Israëlieten land.
40)	als de HEERE
	Dat is, als de Heere zijn volk genoegzaam door de Assyriërs zal getuchtigd hebben.
41)	Ik
	De Heere.
42)	te huis zoeken
	De straffen; zie de aantekening Gen. 21:1.
43)	de vrucht
	Dat is, zijn godslasterlijk en vermetelijk roemen en pochen, hetwelk als een kwade vrucht uit zijn hovaardig gemoed spruit.
44)	van den koning
	Te weten van Sanherib.
45)	van de hoogheid
	Dat is, zijner hovaardige ogen.
46)	Omdat hij
	Of, omdat hij zal gezegd hebben.
47)	want ik ben
	Of, dewijl ik kloekheid gebruikt heb.
48)	ik heb de landpalen
	Alsof hij zeide: De koninkrijken die tevoren ieder hunne grenzen hadden, die heb ik geheel ineengesmolten en mij onderdanig gemaakt.
49)	hun voorraad
	Of, hun gerede schatten; dat is, hun dierbaarste schatten.
50)	heb als een geweldige
	Dat is, ik heb de koningen en andere machtige heren van hunne staten gezet en vernederd.
51)	de inwoners
	Of, de bezitters.
52)	vermogen
	Of, de macht, dat is den rijkdom.
53)	als een nest,
	Dat is, als vogels op de eieren in hun nest.
54)	ik heb het ganse
	Alsof hij zeide: Ik heb al hunne goederen en rijkdommen in mijne schatkamers gebracht.
55)	die een vleugel
	Te weten om te vluchten, of om mij tegenstand te doen. Alsof hij zeide: Zij zijn van mij zo verschrikt geweest, dat zij zich tegen mij niet repten noch roerden.
56)	den bek
	Of, den mond opende.
57)	piepte.
	Of, kirde, schaterde, kikte, te weten om ergens hulp te gaan zoeken, of om aan iemand over mij te klagen.
58)	Zal
	Tot hiertoe zijn beschreven de woorden van den koning van Assyrië; nu spreekt de profeet wederom, en het is zoveel alsof hij zeide: Is het billijk, dat zich een bijl beroeme tegen, enz. Hij wil zeggen: Geenszins. Versta hierbij: Alzo heeft de koning van Assyrië geen reden tegen den Heere te pochen, die hem gebruikt heeft als een bijl, zaag, enz.
59)	een bijl
	Aldus worden de Assyriërs genoemd, omdat God hen als instrumenten gebruikt heeft om de Joden te tuchtigen en te kastijden; tegelijk verwijt hier God de Heere den Assyriër zijne vermetelheid en zijn grootspreken, waarvan Jes. 10:13,14 te lezen is.
59)	een zaag
	Aldus worden de Assyriërs genoemd, omdat God hen als instrumenten gebruikt heeft om de Joden te tuchtigen en te kastijden; tegelijk verwijt hier God de Heere den Assyriër zijne vermetelheid en zijn grootspreken, waarvan Jes. 10:13,14 te lezen is.
60)	pochen
	Of, zich verheffen. Hebreeuws, groot maken.
61)	die ze trekt?
	Of, die ze beweegt?
62)	bewoog
	Versta hierbij, alzo ongerijmd zou het zijn indien zulks geschiedde.
63)	Als men een stok
	Alsof God zeide: Zou een stok zich beroemen omdat iemand hem opheft, daar het toch een stuk hout is en blijft?
64)	zijn
	Te weten de koning van Assyrië.
65)	vetten
	Versta hier door de vetten de vorsten en voortreffelijkste oversten van den koning van Assyrië, waar hij zo hoog op pocht.
66)	magerheid
	Dat is, een uitterende ziekte; zie de aantekening Ps. 106:15. Of hij wil zeggen, dat hen de Heere zal verdelgen en teniet maken. Zie 2 Kon. 19:35.
67)	onder
	Anders: in plaats zijner heerlijkheid zal Hij, enz.
68)	zijn heerlijkheid
	Aldus wordt hier genoemd het leger van den koning van Assyrië, omdat hij daarop zeer pochte.
69)	een brand
	Te weten als hij door een engel met pestilentie zullen verslagen worden. Vergelijk hiermede de geschiedenis 2 Sam. 24:16.
70)	het Licht
	Dat is, de Heere, die zijn volk verlicht door zijn Woord en Geest, als het in duistere ellenden en ook in geestelijke dwalingen vervallen zal wezen. Zie Ps. 36:10, en Ps. 84:12.
71)	zal tot een vuur
	Dat is, de Heere zal de Assyriërs verteren, gelijk vuur en vlam het hout of stro verslinden.
72)	zijn
	Te weten van het volk van Israëls Heilige.
73)	Heilige
	Dat is, God, die het volk Israël heiligt en eert, en die zichzelven betuigt heilig te zijn. Zie boven Jes. 1:4.
74)	tot een vlam,
	Te weten om de Assyriërs te verbranden en te verdelgen.
75)	zijn
	Te weten van den koning van Assyrië.
75)	zijn
	Te weten van den koning van Assyrië.
76)	distelen,
	Dat is zijn krijgsvolk, groot en klein, heer en knecht, die de Joden gestoken, gekrabd en geplaagd hebben. Zie boven Jes. 9:17, en onder Jes. 37:36.
76)	doornen
	Dat is zijn krijgsvolk, groot en klein, heer en knecht, die de Joden gestoken, gekrabd en geplaagd hebben. Zie boven Jes. 9:17, en onder Jes. 37:36.
77)	op een dag.
	Dat is, op een korten tijd. Onder den dag wordt hier ook de nacht verstaan, want hetgeen hier gedreigd wordt, is in den nacht geschied; 2 Kon. 19:35, en Jes. 37:36.
78)	Hij verteren
	Te weten de Heere.
79)	zijns
	Te weten van Sanherib, den koning van Assyrië.
80)	wouds
	Dat is, legers, hetwelk schijnt een dor woud te zijn, vanwege de menigte der spiesen en speren zijner soldaten. Anderen verstaan hier door het woud de prinsen en vorsten van den koning van Assyrië, die als sterke bomen geacht werden.
81)	zijns vruchtbaren velds;
	Dat is, zijner vette, geweldige, rijke vorsten. Anders, zijn Karmel; dat is, zijn land, dat zo schoon en vruchtbaar is als Karmel. Zie 2 Kon. 19:23.
82)	van de ziel af,
	Dat is, hij zal hun niet alleen de ziel, dat is het leven, benemen, maar hij zal ook hunne lichamen vernielen. Of versta door ziel de mensen; door vlees het vee.
83)	hij
	Te weten de koning van Assyrië.
84)	zal zijn,
	Dat is, het zal hem gaan.
85)	versmelt.
	Of, bezwijmd, versaagd wordt, of bezwijkt; dat is, als hem het hart in het lijf van angst en vrees versmelt. Zie de vervulling 2 Kon. 19:36, enz. Anders, wanneer een vluchtige versmelt.
86)	de overgebleven
	Dat is, de overige soldaten van zijn leger, gelijk Jes. 10:18, inzonderheid de oversten, die ontkomen zullen uit het leger van Sanherib. Zie onder Jes. 10:33.
87)	weinig
	Zie de aantekening Gen. 34:30.
88)	ja,
	Alsof hij zeide: Men zal er geen kloeken man, die in het rekenen geoefend is, toe behoeven, een kind zal hen lichtelijk kunnen tellen, want hunner zullen weinig zijn.
89)	En het zal
	In Jes. 10:20 wijst de profeet het overblijfsel de vrucht en nuttigheid aan, ontstaande uit de boven verhaalde tuchtiging van het volk van Juda door Sanherib, alsook de verlossing uit zijne macht en geweld.
90)	het overblijfsel
	Te weten die door de Assyriërs niet zullen omgebracht zijn.
91)	de ontkomenen
	Hebreeuws, de ontkoming des huizes van Jakob.
92)	niet meer steunen
	Dat is, hun voortaan niet meer verlaten op, enz.
93)	op dien,
	Te weten op den koning van Assyrië, dewijl hij hen bedrogen heeft. Zie boven Jes. 7:20; 2 Kon. 16:7; 2 Kron. 28:20.
94)	den Heilige Israëls,
	Zie boven Jes. 10:17, en Jes. 1:4, en Jes. 5:19,24, enz.
95)	oprechtelijk.
	Hebreeuws, in der waarheid; dat is, zonder huichelarij.
96)	Het overblijfsel
	Dat is, de overgeblevenen. Hebreeuws, Schear Jaschub, ziende op den naam, dien de profeet zijnen zoon gegeven heeft, uit het bevel Gods, boven Jes. 7:3; zie de aantekening aldaar. En versta hier door de overgeblevenen de uitverkorenen Gods onder de Joden, die God uit den algemenen ondergang gered had, en die met waar geloof op God vertrouwden en volstandig bleven.
97)	zal wederkeren,
	Of, bekeerd worden, namelijk tot den sterken God.
98)	het overblijfsel van Jakob,
	Als straks.
99)	Want
	Alsof hij zeide: Ofschoon het volk van Israël veel is, zo zullen zij niet allen bekeerd noch zalig worden; maar alleen enigen, die God in Christus heeft uitverkoren. Zie Rom. 9:27. Evenals het toegegaan is ten tijde als de Assyriërs de Israëlieten hebben overvallen en geslagen; verre het grootste deel is gevangen en omgekomen.
100)	gelijk het zand
	Te weten in groten getale.
101)	daarvan
	Of, deszelven.
102)	de
	Of de juiste verdelging, en alzo Jes. 10:23. Dat is, het verderf in den heimelijken raad Gods bestemd, in welken Hij besloten heeft hoevelen van de Israëlieten er zouden verdelgd worden, en welke.
103)	verdelging
	Te weten der ongehoorzame Joden, zo uiterlijke en lichamelijke, alsook inwendige en geestelijke. Gelijk af te nemen is uit den zin der woorden van den apostel Paulus; Rom. 9:27,28; waar de apostel deze woorden bijbrengt.
104)	en hij zijn staf
	Anders: want Hij [te weten, God] zal zijnen staf voor u [dat is, tot uwe bescherming] opheffen.
105)	naar de wijze
	Verstaat men door hij in het voorgaande lid den koning van Assyrië, zo is dit te zeggen: Gelijk de Egyptenaars eertijds gedaan hebben; maar verstaat men door hij God den Heere, zo is dit de zin: Gelijk God de Egyptenaars eertijds geplaagd heeft. Alzo ook onder Jes. 10:26.
106)	Want nog
	Anders: Maar nog een weinig, een luttel, zo zal de gramschap [over u] een einde nemen, maar mijn toorn zal [ontsteken] tot hunne vernieling.
107)	een klein weinig,
	Dat is, in zeer korten tijd, te weten, kort nadat de koning van Assyrië met zijn leger in het Joodse land zal gekomen zijn.
108)	hun
	Te weten der Assyriërs.
109)	vernieling.
	Of, uitroeiing, verderving, of verdelging.
110)	tegen hem
	Te weten tegen den koning van Assyrië.
111)	een gesel
	Te weten vooreerst den slaanden engel, en straks daarna van den koning van Assyrië's eigen zonen; zie 2 Kon. 19:35,37.
112)	gelijk de slachting
	Dat is, gelijk eertijds de Midianieten door Gideon plotseling zijn overvallen geweest; Richt. 7:19, enz.; Jes. 9:3,4.
113)	de rots van Oreb;
	Gelegen bij Bethabara aan de Jordaan, die de rots Oreb genoemd wordt, omdat Oreb, een van de vorsten der Midianieten, aldaar van Gideon is verslagen. Zie Richt. 7:24,25.
114)	[gelijk]
	De zin is: Gelijk Farao met zijn leger in de Rode zee is omgekomen als Mozes zijnen staf ophief, alzo zullen ook de Assyriërs in het verderf vervallen en omkomen.
115)	naar de wijze
	Zie de aantekening boven Jes. 10:24.
116)	zijn last
	Te weten de last, dien de koning van Assyrië ulieden heeft opgelegd.
117)	verdorven worden,
	Of, in stukken gehouwen, of verscheurd worden; dat is te schande of teniet gemaakt worden.
118)	om des Gezalfden wil.
	Hebreeuws, om, of vanwege de olie; te weten, waarmede de gezalfde des Heeren zou gezalfd worden, dat is, om Christus' wil, welken God tot een koning over zijn volk gezalfd en gesteld heeft. Vergelijk boven Jes. 9:3,5.
119)	Hij komt
	Te weten Sanherib, de koning van Assyrië, met zijn leger. Hier beschrijft verder de profeet den tocht van Sanherib, als hij trekken zou om Jeruzalem te gaan belegeren, mitsgaders welke steden hij onderweg zou innemen en plunderen.
120)	Ajath,
	Of, Ai; zie van deze stad Joz. 7:2, en Joz. 8.
121)	Migron;
	Zie 1 Sam. 14:2.
122)	Michmas
	Zie 1 Sam. 13:2, en 1 Sam. 14:5.
123)	legt hij zijn
	Hebreeuws, Michmas beveelt hij zijne vaten, of bagage. Anders: te Michmas monstert hij zijn gereedschap; te weten den trein van oorlog.
124)	den doorgang,
	Dat is, de engten der bergen bij Michmas, door welke men gaan moest als men uit Efra‹m naar den stam van Benjamin reisde. Zie 1 Sam. 13:23. Anders: in de rustplaats, of in de herberg te Geba vernachten zij.
125)	Geba
	Van Geba, zie 1 Sam. 14:5.
126)	Rama
	Dat is, de burgers te Rama beven; te weten van wege de aankomst der Assyriërs. Zie van Rama Joz. 18:25.
127)	Gibea Sauls vlucht.
	Dat is, de burgers te Gibea Sauls. Van deze stad wordt ook gesproken 1 Sam. 11:4; aldus genoemd omdat de koning Saul daar geboren was. Zie 1 Sam. 10:26.
128)	Roep
	Hebreeuws eigenlijk neit, (bries) gelijk de paarden; dat is, verhef uwe stem en schreeuw luide.
129)	gij dochter
	Jeruzalem was de moederstad, de kleine steden werden dochters genoemd. Hier wordt gesproken van de inwoners van Gallim, een stad in den stam van Benjamin gelegen, gelijk ook de steden van welke Jes. 10:31 gesproken wordt.
130)	laat ze horen
	Anders: O gij arme Anathoth, laat u horen tot La‹s toe. Of aldus: Merk op, o La‹s.
131)	Lais toe,
	Ene stad, gelegen aan het uiterste van het Joodse land. Zie Richt. 18:14,27,28.
132)	Anathoth!
	Ene stad in Benjamin, waar de profeet Jeremia geboren is, drie mijlen van Jeruzalem gelegen. Zie Joz. 21:8, en Jer. 1:1.
133)	Madmena
	Dat is, burgers van Madmena.
134)	vliedt weg,
	Te weten uit vrees der vijanden, die aan komen marcheren.
135)	vluchten
	Of, verzamelen zich [om te vluchten]. Zie Jer. 4:6.
136)	blijft
	Hebreeuws, staande te Nob; te weten eer hij op Jeruzalem aankomt.
137)	hij te
	Te weten Sanherib met zijn leger.
138)	Nob;
	Een priesterlijke stad in Benjamin, bij Jeruzalem, 1 Sam. 21, 22.
139)	hij zal
	Rabsake vooruit zendende met grote macht van krijgsvolk, van Lachis naar Jeruzalem toe, trotseerde den koning Hizkia en de inwoners van Jeruzalem; Jes. 36:2.
140)	bewegen
	Anders: opheffen, als dreigende.
141)	[tegen] den berg
	Dat is, tegen de stad Jeruzalem op en aan den berg Zion gelegen; gelijk boven Jes. 1:8.
142)	der dochter
	Anders: des huizes Zions.
143)	den heuvel
	Op welken Jeruzalem gebouwd is.
144)	met geweld
	Of, geweldiglijk. De zin is: Hij zal zijn leger verdelgen, niet allengskens, maar gezwind en met grote macht, gelijk men de grote takken der bomen met geweld afhouwt, te weten door een engel. Zie 2 Kon. 19:35.
145)	de takken
	Dat is, de sterke en geweldige krijgslieden in het heir van den koning van Assyrië.
146)	afkappen,
	Het Hebreeuwse woord betekent zoveel als de takken aftakken. Anders: afhakken. Vergelijk boven Jes. 10:19.
147)	die hoog
	Dat is, de vorsten in het leger van den koning van Assyrië.
148)	en de verhevenen
	Anders: dat is.
149)	Hij zal
	Te weten de Heere.
150)	met ijzer
	Dat is, met het zwaard van den engel.
151)	de verwarde
	Gelijk boven Jes. 9:17.
152)	de Libanon
	Dat is, de krijgslieden van den koning Sanherib, die zijn te vergelijken bij de bomen, die op den Libanon groeien, zo in grootte als in getal.
153)	door den Heerlijke.
	Versta hier door den Heerlijke God den Heere zelf, of zijn slaanden engel; zie de geschiedenis Jes. 37:36, of door den geweldige, of machtige; zie Ps. 8:2.